طرز تهیه سرکه سیب فوری

سرکه سیب، این مایع کهربایی و ترش ‌مزه، فراتر از یک ماده اولیه در آشپزخانه است. این محصول نه تنها به غذاها طعم می‌بخشد، بلکه به دلیل خواص درمانی و فواید سلامتی متعددی که در طول قرن‌ها به آن نسبت داده شده، جایگاه ویژه‌ای در سبد محصولات خانگی ما دارد.

خبر خوب این که نیازی به خرید نمونه‌های صنعتی و پرهزینه نیست. شما می‌توانید با استفاده از سیب‌های تازه و تنها چند ماده اولیه ساده، نسخه‌ای کاملاً ارگانیک از این معجون شفابخش را در خانه تهیه کنید. در این مقاله طرز تهیه سرکه سیب را به طور کامل آموزش داده ایم. با ما همراه باشید.

سرکه سیب چیست؟

سرکه سیب مایعیست که از تخمیر قند موجود در سیب‌های خرد شده یا آب سیب تهیه می‌شود. این سرکه، نوعی اسید استیک رقیق است که طعم تند و متمایزی دارد. سرکه سیب بدون شکر فیلتر نشده و خام اغلب حاوی ماده‌ای کدر و تار عنکبوتی ‌شکل به نام مادر سرکه است. این مادر، ترکیبی از پروتئین‌ها، آنزیم‌ها و باکتری‌های مفید است که در طول فرآیند تخمیر تشکیل شده و بسیاری معتقدند که بیشتر خواص سلامتی سرکه سیب مدیون همین بخش است.

مواد لازم برای تهیه سرکه سیب  

برای تهیه سرکه سیب بدون شکر خانگی به روش سنتی و طبیعی، شما به مواد بسیار ساده‌ای نیاز دارید. در واقع، ماده اصلی، تنها سیب است و باقی موارد تسهیل ‌کننده‌های فرآیند تخمیر هستند.

مواد لازم برای تهیه سرکه سیب شامل موارد زیر می‌شود:

• سیب تازه و سالم
• آب تصفیه شده یا جوشیده سرد شده
• تنظیم‌ کننده رطوبت
• آب بدون کلر
• شکر یا عسل
• مادر سرکه: اختیاری
• تسریع ‌کننده
• ظرف تخمیر (شیشه‌ای یا سفالی)
• پارچه تنظیف یا توری
• کش پلاستیکی
• چاقو و تخته خردکن

استفاده از آب بدون کلر برای تهیه سرکه سیب فوری ضروری است، زیرا کلر می‌تواند باکتری‌های مفیدی که مسئول تخمیر هستند را از بین ببرد. برای تهیه سرکه سیب بدون شکر از هر نوع سیبی می‌توانید استفاده کنید (ترش، شیرین یا مخلوط)، اما سیب‌های رسیده و ارگانیک که دارای قند بیشتری هستند، فرآیند تخمیر را بهتر پیش می‌برند.

تسریع کننده نیز از سرکه سیب‌های قبلی گرفته شده و حاوی باکتری‌های مفید (استوباکتر) است. افزودن آن فرآیند تخمیر دوم (تبدیل الکل به اسید استیک) را بسیار تسریع و تضمین می‌کند.

اگر مادر سرکه ندارید، نگران نباشید چون باکتری‌های مورد نیاز به طور طبیعی از هوا وارد می‌شوند، اما زمان بیشتری می‌برد. هرگز از ظروف فلزی (به جز استیل ضدزنگ) استفاده نکنید، زیرا اسید موجود در سرکه می‌تواند با فلز واکنش داده و مواد سمی تولید کند.

طرز تهیه سرکه سیب

پس از فراهم کردن مواد اولیه و مورد نیاز برای تهیه سرکه سیب فوری، مراحل کلی به شرح زیر است:

آماده ‌سازی سیب

سیب‌ها را خوب شسته و بدون جدا کردن پوست و هسته، آن‌ها را به قطعات کوچک (مکعب‌های ۱ تا ۲ سانتی‌ متری) خرد کنید. تکه‌های سیب را داخل ظرف تخمیر ریخته و اگر می‌خواهید، شکر یا عسل را اضافه کنید. در این مرحله آنقدر آب تصفیه شده بریزید که تکه‌های سیب کاملاً زیر آب قرار گیرند.

شروع تخمیر

روی ظرف را با پارچه تنظیف بپوشانید و آن را با کش محکم کنید. ظرف را در یک مکان تاریک و گرم (بین ۱۸ تا ۲۷ درجه سانتی ‌گراد) به مدت حدود ۴ تا ۶ هفته قرار دهید تا فرآیند تخمیر کامل شود و سرکه آماده گردد.

انواع طرز تهیه سرکه سیب

طرز تهیه سرکه سیب به چند روش اصلی انجام می‌شود که همگی بر اساس یک فرآیند شیمیایی یکسان (تخمیر) عمل می‌کنند، اما مواد اولیه متفاوتی دارند. در این ادامه سه روش رایج برای تهیه سرکه سیب آورده شده است.

سرکه سیب با تکه‌های کامل سیب

این روش برای کسانی که سیب زیادی در اختیار دارند و می‌خواهند کمترین ضایعات را داشته باشند، ایده ‌آل است.

مواد و وسایل لازم

• سیب‌های رسیده: حدود ۲ کیلوگرم
• آب تصفیه شده یا جوشیده سرد شده: به میزان لازم (برای پوشاندن سیب‌ها)
• شکر یا عسل (اختیاری): ۴ قاشق غذاخوری
• ظرف شیشه‌ای یا سفالی تمیز
• پارچه تنظیف یا توری و کش پلاستیکی

مراحل تهیه

در ادامه مراحل تهیه سرکه سیب با تکه های کامل سیب را خواهیم گفت:

سیب‌ها را کاملاً شسته و بگذارید خشک شوند. نیازی به گرفتن هسته و پوست نیست. سیب‌ها را به صورت قطعات کوچک (حدود ۲ سانتی‌ متری) خرد کنید. تکه‌های سیب را داخل ظرف شیشه‌ای بریزید تا حدود سه‌چهارم ظرف پر شود.

اگر سیب‌های شما به اندازه کافی شیرین نیستند، شکر یا عسل را روی سیب‌ها بپاشید. در این مرحله آب را به آرامی اضافه کنید تا همه تکه‌های سیب کاملاً زیر آب قرار گیرند. حدود ۵ سانتی ‌متر فضای خالی تا دهانه ظرف باقی بگذارید.

بعد از آن دهانه ظرف را با پارچه تنظیف بپوشانید و با کش محکم کنید تا هوا بتواند وارد شود. ظرف را به مدت ۲ تا ۴ هفته در مکانی تاریک و گرم (دمای ایده‌آل ۲۰ تا ۲۵ درجه سانتی‌گراد) قرار دهید.

روزانه یا هر دو روز یکبار، با استفاده از یک قاشق چوبی یا پلاستیکی تمیز، سیب‌ها را هم بزنید تا از کپک زدن لایه بالایی جلوگیری شود. اگر تکه‌های سیب به سطح آمدند، آن‌ها را دوباره به زیر آب فشار دهید. بعد از حدود ۲ تا ۴ هفته، سیب‌ها نرم شده، بوی الکل ملایمی به مشام می‌رسد و حباب ‌زدن کاهش می‌یابد. در این مرحله، محتویات را از صافی یا پارچه تمیز رد کنید و مایع را به ظرف تمیز دیگری منتقل کرده و تفاله‌ها را دور بریزید.

ظرف حاوی مایع را دوباره با همان پارچه بپوشانید و برای ۲ تا ۴ هفته دیگر در همان مکان تاریک نگه دارید. در این مرحله، یک لایه ژلاتینی و کدر ممکن است روی سطح مایع تشکیل شود که نشانه خوبی است که تخمیر اسید استیک در حال انجام است. پس از گذشت زمان، مایع را مزه کنید. وقتی به حد کافی ترش و تند شد (بوی سرکه داد)، آماده است. این سرکه سیب بدون شکر حاوی مواد پروبیوتیک فراوان است.

طرز تهیه سرکه سیب با پوست و هسته سیب

اگر از سیب برای تهیه مربا یا دسر استفاده کرده‌اید، می‌توانید از ضایعات آن برای تهیه سرکه استفاده کنید.

مواد و وسایل لازم

• پوست و هسته سیب: به میزان کافی
• آب تصفیه شده: به میزان لازم
• شکر قهوه‌ای یا سفید: ۳ تا ۴ قاشق غذاخوری
• به ازای هر کیلوگرم ضایعات
• ظرف شیشه‌ای و پارچه تنظیف

مراحل تهیه

 پوست‌ها و هسته‌ها را داخل ظرف ریخته و شکر را اضافه کنید. سپس آب را تا جایی بریزید که ضایعات سیب کاملاً زیر آب قرار گیرند.

مراحل نگهداری، هم زدن و پوشاندن ظرف کاملاً مشابه روش اول است. به دلیل کمتر بودن مواد قندی در پوست و هسته نسبت به سیب کامل، ممکن است فرآیند تخمیر اولیه و تبدیل به سرکه کمی طولانی‌تر شود (حدود ۶ تا ۸ هفته ً). پس از ترش شدن کامل، آن را صاف کرده و در بطری بریزید.

سرکه سیب با آب سیب صنعتی یا طبیعی

این روش راحت‌ترین راه است، زیرا مرحله خرد کردن و له‌ سازی سیب‌ها حذف شده است و تخمیر سریع‌تر آغاز می‌شود.

مواد و وسایل لازم:

• آب سیب طبیعی: ۱ تا ۲ لیتر
• ظرف شیشه‌ای
• پارچه تنظیف

مراحل تهیه

آب سیب را داخل ظرف شیشه‌ای ریخته و اگر مادر سرکه دارید، آن را اضافه کنید. سپس دهانه  ظرف را با پارچه بپوشانید. آب سیب ابتدا در اثر تماس با مخمرهای محیطی یا مخمرهای موجود در خود مادر سرکه، به سیب الکلی تبدیل می‌شود.

سپس باکتری‌ها آن را به سرکه تبدیل می‌کنند. این روش معمولاً سریع‌تر است و پس از حدود ۳ تا ۵ هفته، مایع باید ترش و تند شده باشد. سرکه را مزه کرده و پس از رسیدن به طعم دلخواه، در بطری‌های دربسته نگهداری کنید.

نکات بهتر شدن سرکه سیب

تهیه سرکه سیب خانگی یک فرآیند طبیعی و لذت ‌بخش است، اما برای دستیابی به بهترین کیفیت، طعم و قدرت اسیدی، توجه به چند نکته کلیدی ضروری است. از جمله مهم‌ ترین نکات برای بهتر شدن سرکه سیب فوری به موارد زیر می‌توان اشاره کرد: 

استفاده از سیب‌های ارگانیک

اگرچه با سیب‌های معمولی نیز می‌توان سرکه تهیه کرد، اما سیب‌های ارگانیک معمولاً آلودگی‌های شیمیایی کمتری دارند و مهم‌تر از آن، حاوی مخمرها و باکتری‌های طبیعی بیشتری روی پوست خود هستند که برای شروع تخمیر ضروری‌اند.

ترکیب سیب‌های شیرین و ترش

برای ایجاد طعمی پیچیده و سرکه‌ای قوی، بهتر است ترکیبی از سیب‌های شیرین (مانند سیب سرخ یا زرد) برای تأمین قند کافی، و سیب‌های کمی ترش (مانند سیب سبز) برای طعم‌دهی استفاده کنید.

رها کردن سیب‌ها در فضای باز

برخی افراد توصیه می‌کنند سیب‌ها را پس از شستن، برای چند ساعت در هوای آزاد رها کنید تا مخمرهای طبیعی موجود در محیط روی پوست آن‌ها بنشینند.

خرد کردن مناسب

سیب‌ها را بیش از حد ریز یا بیش از حد درشت خرد نکنید. قطعات ۱ تا ۲ سانتی‌ متری برای آزاد شدن قندها و قرارگیری مناسب در ظرف، ایده‌آل هستند.

فرآیند تخمیر و نگهداری

بهترین ظرف برای تخمیر، شیشه‌ای و دارای دهانه‌ای گشاد است تا اکسیژن کافی به مخلوط برسد و هم زدن آسان باشد. ظروف پلاستیکی یا فلزی (به جز استیل ضدزنگ) را حذف کنید.

آب بدون کلر

حتماً از آب تصفیه‌شده، آب چشمه یا آبی که قبلاً جوشانده و کاملاً سرد شده است، استفاده کنید. کلر موجود در آب لوله‌ کشی می‌تواند باکتری‌های مفید (استوباکترها) را که سرکه ساز هستند، از بین ببرد.

پوشاندن کامل زیر آب

مهم‌ترین نکته برای جلوگیری از کپک زدن، اطمینان از این است که تمام تکه‌های سیب همیشه زیر سطح آب باشند.

در صورت لزوم، از یک وزنه تمیز (مانند سنگ جوشیده یا یک شیشه آب کوچک) برای نگه داشتن سیب‌ها در زیر سطح مایع استفاده کنید.

دمای محیط

سرکه در محیطی گرم‌تر سریع‌تر و بهتر عمل می‌آید. دمای ایده‌آل حدود ۲۰ تا ۲۷ درجه سانتی ‌گراد است. دمای سرد، فرآیند را کند یا متوقف می‌کند.

هم زدن منظم

در هفته‌های اول (فاز تخمیر الکلی) روزانه یک یا دوبار سیب‌ها را با قاشق چوبی تمیز هم بزنید تا اکسیژن کافی به سطح برسد و احتمال رشد کپک‌های مضر کاهش یابد.

میزان شکر

اگر از سیب‌های خیلی ترش یا کم‌ شیرین استفاده می‌کنید، افزودن کمی شکر یا عسل (بهتر است شکر باشد) در مرحله اول ضروری است، زیرا مخمرها از این قند برای تولید الکل استفاده می‌کنند. اگر قند کافی نباشد، سرکه ضعیف می‌شود.

شرایط دمایی و نگهداری سرکه سیب

در این مرحله، هدف ایجاد محیطی ایده‌آل برای فعالیت مخمرها (تخمیر الکلی) و سپس باکتری‌های اسید استیک (تخمیر استیکی) است. دو حالت را برای شرایط زیر در نظر می‌گیریم:

تخمیر الکلی (فاز اول)

بهترین دما برای شروع و فعالیت مخمرها معمولاً بین ۲۰ تا ۲۷ درجه سانتی ‌گراد (۶۸ تا ۸۰ درجه فارنهایت) است. دمای پایین‌تر فرآیند را بسیار کند می‌کند؛ دمای بسیار بالا نیز می‌تواند مخمرهای مفید را از بین ببرد.

تخمیر استیکی (فاز دوم – تبدیل به سرکه)

باکتری‌های استوباکتر (Acetic Acid Bacteria) برای تبدیل الکل به اسید استیک به اکسیژن و دمای نسبتاً گرم نیاز دارند.

محیط ایده‌آل برای این فاز نیز بین ۲۵ تا ۳۰ درجه سانتی‌گراد (۷۷ تا ۸۶ درجه فارنهایت) است، اما باید اطمینان حاصل شود که سرکه از طریق پارچه تنظیف اکسیژن کافی دریافت می‌کند.

شرایط نگهداری در مرحله تخمیر

ظرف تخمیر باید در مکان تاریک یا کم‌ نور نگهداری شود. نور مستقیم خورشید می‌تواند به باکتری‌ها و مخمرها آسیب بزند. دهانه ظرف باید حتماً با یک پارچه تنظیف یا توری محکم پوشانده شود. این کار تنفس (ورود اکسیژن) را برای باکتری‌ها فراهم می‌کند و همزمان از ورود مگس‌های سرکه و حشرات جلوگیری می‌نماید.

پس از بسته ‌بندی نهایی در بطری‌های دربسته، سرکه سیب باید در محیطی خنک و با دمای ثابت نگهداری شود. سرکه باید دور از نور مستقیم خورشید نگهداری شود. نور می‌تواند بر طعم و رنگ سرکه تأثیر منفی بگذارد و موجب کدر شدن آن شود.

پس از صاف کردن و بسته‌ بندی، درب بطری باید کاملاً محکم بسته شود تا از ورود اکسیژن اضافی و آلودگی جلوگیری شود. سرکه سیب (به دلیل خاصیت اسیدی بالا) عملاً تاریخ انقضای مشخصی ندارد و اگر به درستی نگهداری شود، سال‌ها ماندگاری دارد. با گذشت زمان، ممکن است کمی از قدرت اسیدی آن کاسته شود یا رنگ آن تیره‌تر شود، اما قابل مصرف باقی می‌ماند.

آن‌چه از مقاله طرز تهیه سرکه سیب آموختیم:

سرکه سیب، محصولی شگفت‌ انگیز که از تخمیر ساده سیب به دست می‌آید. در این مقاله با طرز تهیه سرکه سیب فوری آشنا شدیم. سرکه سیب فراتر از یک چاشنی خوراکی، گنجینه‌ای از فواید سلامتی و کاربردهای خانگی است.

این نوشیدنی ترش و نافذ، که ریشه در سنت‌های آشپزی دارد، با فرآیندی طبیعی و در دسترس، به ما امکان می‌دهد تا محصولی با ارزش غذایی بالا و خواص درمانی متعدد را در خانه خود تولید کنیم. برای خرید سرکه سیب سنتی میتوانید از سایت کشاورز اقدام کنید.

سوالات متداول مقاله طرز تهیه سرکه سیب: