زیره ادویه‌ای است که از دانه‌های گیاه زیره تهیه شده و از دیرباز در طب سنتی استفاده می‌شده است. عرق زیره نیز که از این گیاه پرخاصیت به دست می‌آید، دارای فواید سلامتی گوناگون، مانند بهبود هضم و کاهش عفونت‌های ناشی از غذا است. همچنین برخی از مزایای کمتر شناخته شده مانند کاهش وزن و بهبود سطح قند خون و کلسترول را نیز نشان می‌دهد. در این مقاله در مورد خواص عرق زیره مطالب ارزشمندی را با شما در میان خواهیم گذاشت. تا پایان مقاله همراه ما باشید.
زیره و عرق زیره چیست؟
زیره (Cuminum cyminum L) گیاهی برگ دار است که در چین، هند، خاورمیانه و منطقه مدیترانه رشد می‌کند. میوه این گیاه دانه زیره نامیده می‌شود و مصرف آن به عنوان ادویه در سرتاسر جهان رایج است. در تمام نقاط جهان به ویژه غذاهای مناطق بومی در مدیترانه و آسیای جنوب غربی از زیره سبز در بیشتر غذاها استفاده می‌کنند.
زیره طعم متمایز خود را به فلفل، تامالس و انواع کاری هندی می‌دهد. طعم آن خاکی، آجیلی، تند و گرم توصیف شده است.
زيره به موضوع تحقيقات پزشكی تبديل شده است، زيرا شواهد تحقیقاتی، نشان می‌دهند كه انواع فوايد برای سلامتی دارد.
عرق زیره، نیز مایع به دست آمده از تقطیر دانه گیاهی زیره است. این مایع معطربوده و دارای ارزش تغذیه‌ای فراوان و خواص گوناگونی برای سلامتی است. برای به دست آوردن عرق زیره ابتدا تخم زیره را جوشانده و وقتی که آبش تمام شد، بخار ناشی از تقطیر آب را سرد می‌کنند. با تقطیر این بخار عرق زیره به دست می‌آید.
خواص و فواید عرق زیره چیست؟
عرق زیره در طب سنتی دارای طبع گرم و خشک است. این عرق گیاهی جایگاه ویژه‌ای برای درمان انواع بیماری‌ها دارد. شما می‌توانید برخی از فواید عرق زیره را فقط با استفاده از مقادیر کم برای چاشنی غذا دریافت کنید.
این مقادیر، حتی آنتی اکسیدان، آهن و مزایای بالقوه برای کنترل قند خون را نیز فراهم می‌کند. برای این که بیشتر با خواص عرق زیره آشنا شویم به انواع فواید آن اشاره می‌کنیم:
تقویت هضم
رایج ترین استفاده سنتی عرق زیره برای سوء هاضمه است. در واقع، تحقیقات مدرن تأیید کرده است که عرق زیره می‌تواند به بهبود هضم طبیعی کمک کند. به عنوان مثال، ممکن است فعالیت آنزیم های گوارشی را افزایش داده و به طور بالقوه هضم را تسریع کند.
عرق زیره همچنین باعث افزایش ترشح صفرا از کبد می‌شود. صفرا به هضم چربی‌ها و برخی مواد مغذی در روده شما کمک می‌کند. در یک مطالعه، 57 بیمار مبتلا به سندرم روده تحریک پذیر (IBS) پس از مصرف زیره غلیظ به مدت دو هفته علائم بهبود یافته را گزارش کردند.
منبع غنی آهن
کمبود آهن یکی از شایع ترین کمبودهای مواد مغذی است، که تا 20 درصد از جمعیت جهان و 10 نفر از هر 1000 نفر را در ثروتمندترین کشورها تحت تأثیر قرار می‌دهد.
کودکان به ویژه برای حمایت از رشد و زنان جوان برای جایگزینی خون از دست رفته در طول قاعدگی به آهن نیاز دارند. دانه‌های زیره به طور طبیعی غنی از آهن هستند. یک قاشق چای خوری زیره آسیاب شده حاوی 1.4 میلی گرم آهن یا 17.5 درصد از RDI برای بزرگسالان است.
تعداد کمی از غذاها به اندازه عرق زیره آهن دارند. این موضوع باعث می‌شود که آن را به منبع آهن خوبی تبدیل کند، حتی اگر به مقدار کم به عنوان چاشنی استفاده شود.
سرشار از آنتی اکسیدان
عرق زیره حاوی بسیاری از ترکیبات گیاهی است که با فواید بالقوه برای سلامتی مرتبط هستند، از جمله این ترکیبات به ترپن ها، فنل ها، فلاونوئیدها و آلکالوئیدها می‌توان اشاره کرد. این ترکیبات به عنوان آنتی اکسیدان عمل می‌کنند.
آنتی اکسیدان‌ها مواد شیمیایی هستند که آسیب رادیکال‌های آزاد به بدن شما را کاهش می‌دهند. رادیکال‌های آزاد اساساً الکترون‌های تنها هستند. الکترون‌ها جفت بودن را دوست دارند و وقتی از هم جدا می‌شوند ناپایدار می‌شوند.
این الکترون‌های تنها یا «آزاد» دیگر شرکای الکترونی را از سایر مواد شیمیایی بدن شما می‌دزدند. این فرآیند “اکسیداسیون” نامیده می شود. اکسیداسیون اسیدهای چرب در شریان‌های شما منجر به گرفتگی عروق و بیماری قلبی می‌شود. اکسیداسیون همچنین منجر به التهاب در دیابت شده و اکسیداسیون DNA می‌تواند منجر به سرطان شود.
آنتی اکسیدان‌هایی که در عرق زیره وجود دارد، الکترون را به یک الکترون رادیکال آزاد تنها می‌دهد و آن را پایدارتر می‌کند. این مواد آنتی اکسیدانی (به نام های آپیژنین و لوتئولین) از موفقیت رادیکال های آزاد کوچکی که به سلول‌های سالم حمله می‌کنند جلوگیری می‌کنند.
آنتی اکسیدان‌ها به شما کمک می‌کنند تا احساس سلامتی و انرژی بیشتری داشته باشید و از پیری پوست نیز جلوگیری می‌کنند.
کمک به بهبود دیابت
یکی از راه‌هایی که دیابت به سلول‌های بدن آسیب می‌رساند، محصولات نهایی گلیکاسیون پیشرفته (AGEs) است.
آن‌ها زمانی که سطح قند خون در مدت زمان طولانی بالا می‌رود به طور خود به خود در جریان خون تولید می‌شوند، همچنین AGE ها زمانی ایجاد می‌شوند که قندها به پروتئین‌ها متصل شده و عملکرد طبیعی آن‌ها را مختل می‌کنند.
AGE ها احتمالاً مسئول آسیب به چشم‌ها، کلیه‌ها، اعصاب و عروق خونی کوچک در دیابت هستند. یک مطالعه بالینی نشان داد که عرق زیره غلیظ در مقایسه با دارو‌ها، شاخص‌های اولیه دیابت را در افراد دارای اضافه وزن بهبود می‌بخشد.
عرق زیره همچنین حاوی اجزایی است که با برخی از اثرات طولانی مدت دیابت مقابله کرده و حاوی اجزای متعددی است که حداقل در مطالعات لوله آزمایش، AGE ها را کاهش می‌دهند. تحقیقات ثابت کرده‌اند که استفاده معمول از عرق زیره به عنوان چاشنی ممکن است به کنترل قند خون در دیابت کمک کند.
بهبود سطح کلسترول خون
طبق تحقیقات، عرق زیره در مطالعات بالینی کلسترول خون را بهبود بخشیده است. هیپولیپیدمیک ماده‌ای است که به بدن شما کمک می‌کند تا سطوح بالای چربی‌هایی را که به قلب و سطح کلسترول شما آسیب می‌زند، کنترل کند. گفته می‌شود که زیره دارای خواص کاهش چربی خون است.
طبق مطالعات، مکمل غذایی عرق زیره مخلوط شده در ماست در یک مطالعه به کاهش کلسترول کمک کرد. گروه دیگری از افراد مبتلا به کلسترول بالا پس از مصرف آن، نتایج مفیدی را نشان دادند.
در یک مطالعه، مصرف 75 میلی گرم زیره دو بار در روز به مدت هشت هفته باعث کاهش تری گلیسیرید خون ناسالم شد. در مطالعه دیگری، سطح کلسترول LDL “بد” اکسید شده در بیمارانی که عصاره زیره را طی یک ماه و نیم مصرف می‌کردند، تقریباً 10 درصد کاهش یافت.
یک مطالعه روی 88 زن نیز بررسی کرد که آیا زیره روی سطح کلسترول خوب HDL تأثیر می گذارد یا خیر. کسانی که 3 گرم عرق زیره را دو بار در روز به مدت سه ماه با ماست مصرف کردند نسبت به کسانی که بدون ماست مصرف کردند، سطح HDL بالاتری داشتند.
مفید برای لاغری و کاهش وزن
مطالعات نشان داده‌اند که عرق زیره و مکمل‌های زیره غلیظ در چند مطالعه بالینی به کاهش وزن کمک کرده‌اند. یک مطالعه روی 88 زن دارای اضافه وزن نشان داد که ماست حاوی 3 گرم عرق زیره باعث کاهش وزن می‌شود.
مطالعه دیگری نشان داد که شرکت کنندگانی که روزانه 75 میلی‌گرم مکمل زیره سبز مصرف می‌کردند، (1.4 کیلوگرم) بیشتر از کسانی که از دارو برای کاهش وزن استفاده می‌کردند، وزن خود را از دست دادند.
مطالعه بالینی دیگری به بررسی اثرات مکمل زیره غلیظ روی 78 مرد و زن بالغ پرداخت. کسانی که مکمل را مصرف کردند، در طول هشت هفته 2.2 پوند (1 کیلوگرم) بیشتر از کسانی که این مکمل را مصرف نکردند، از دست دادند.
دارای خواص آنتی بیوتیکی
یکی از نقش‌های سنتی عرق زیره در چاشنی ممکن است ایمنی و سلامت مواد غذایی بوده باشد. به نظر می‌رسد بسیاری از چاشنی‌ها، از جمله عرق زیره، دارای خواص ضد میکروبی هستند که می‌توانند خطر عفونت‌های ناشی از غذا را کاهش دهند.
عرق زیره می‌تواند باعث کاهش رشد باکتری‌های منتقله از غذا و انواع خاصی از قارچ‌های عفونی شود. هنگامی که زیره هضم می‌شود، ماده ای به نام مگالومایسین آزاد می‌کند که دارای خواص آنتی بیوتیکی است.
علاوه بر این، یک مطالعه در لوله آزمایش نشان داد که عرق زیره، مقاومت دارویی برخی از باکتری‌ها را کاهش می‌دهد.
کمک به ترک اعتیاد به مواد مخدر
وابستگی به مواد مخدر یک نگرانی فزاینده در سطح بین المللی است. مواد مخدر افیونی با از بین بردن حس طبیعی، حس ولع و اعتیاد را در مغز ایجاد می‌کند. این موضوع منجر به ادامه یا افزایش استفاده از آن می‌شود.
مطالعات روی موش‌ها نشان داده است که اجزای زیره و عرق آن باعث کاهش رفتار اعتیاد آور و علائم ترک می‌شود. با این حال، برای تعیین اینکه آیا این اثر در انسان مفید است یا خیر، تحقیقات بیشتری مورد نیاز است.
اثرات ضد التهابی
مواد فعال موجود در دانه زیره دارای اثر ضد التهابی و ضد عفونی کننده هستند. این بدان معنی است که اگر درد یا التهابی دارید که باعث سایر بیماری‌ها می شود، زیره در رژیم غذایی شما ممکن است با اثرات آن مقابله کند.
چندین ترکیب در عرق زیره وجود دارد که ممکن است اثرات ضد التهابی داشته باشد، اما محققان هنوز نمی‌دانند کدام یک از همه مهم‌تر هستند. تحقیقات نشان داده است که ترکیبات گیاهی در عرق زیره باعث کاهش سطح یک نشانگر التهاب کلیدی، NF-kappaB می شود.
خواص ضد سرطانی
طبق برخی آزمایشات، عرق زیره این توانایی را دارد که از تکثیر سلول‌های سرطانی جلوگیری کند. در یک مطالعه، موش‌هایی که از زیره سبز تغذیه شده بودند از سرطان روده بزرگ محافظت شدند. محققان در مطالعه دیگری دریافتند که از میان 9 گیاه و ادویه محبوب، زیره یکی از قوی‌ترین گیاهان ضد سرطان است.
کمک به درمان اسهال
پزشکان طب سنتی برای قرن‌ها عرق زیره را برای درمان اسهال توصیه می‌کنند. طب غربی نیز شروع به استفاده از این مزیت زیره کرده است.
عصاره دانه زیره به موش‌هایی که دچار اسهال بودند داده شد. محققان به این نتیجه رسیدند که این عصاره به درمان علائم آن‌ها کمک می‌کند.
مبارزه با انگل‌ها و باکتری‌ها
عرق استخراج شده از دانه‌های زیره به عنوان یک لاروکش موثر و عامل ضد عفونی کننده استفاده شده است. این عرق، حتی گونه‌هایی از باکتری‌ها را که در برابر سایر ضد عفونی کننده‌ها مقاوم هستند، از بین می‌برد.
محققان بر این باورند که زیره می‌تواند به کشتن باکتری‌های مضری که سعی در حمله به سیستم ایمنی بدن شما دارند، کمک کند. این موضوع، ممکن است توضیح دهد که چرا زیره برای قرن‌ها به عنوان یک ماده نگهدارنده در غذا استفاده می شود.
مفید برای سندروم روده تحریک پذیر
محققان عصاره زیره را برای درمان گرفتگی، اسپاسم گوارشی، حالت تهوع و نفخ مرتبط با سندرم روده تحریک پذیر (IBS) ارزیابی کرده‌اند. این موضوع، به قدری موثر است که محققان امیدوارند عصاره زیره سبز جایگزین موثری برای افرادی باشد که نمی‌توانند داروهای تجویزی گران قیمت برای درمان IBS خود را بپردازند.
تقویت حافظه
عرق زیره می‌تواند با تحریک سیستم عصبی مرکزی به بدن شما کمک کند تا موثرتر عمل کند. این موضوع، می‌تواند منجر به حافظه قوی‌تر و کنترل بیشتر بر اندام‌های شما شود. عرق زیره حتی ممکن است بتواند به درمان بیماری پارکینسون کمک کند، زیرا در عملکرد سیستم عصبی مرکزی بدن نقش دارد.
میزان و مقدار مصرف عرق زیره
عرق زیره دارای مزایای سلامتی مبتنی بر شواهد بسیاری است. برخی از آن‌ها از زمان‌های قدیم شناخته شده اند، در حالی که برخی دیگر به تازگی کشف شده‌اند.
مطالعات متعدد، مصرف مکمل‌های زیره سبز را تا 1 گرم (حدود 1 قاشق چای خوری) بدون گزارش مشکل از سوی شرکت کنندگان، آزمایش کرده‌اند. با این حال، واکنش‌های آلرژیک شدید به زیره گزارش شده است، اما بسیار نادر است.
میزان مصرف عرق زیره در سنین مختلف می‌تواند متفاوت باشد. مثلا در افراد بزرگسال، مصرف روزانه یک لیوان عرق زیره به همراه عسل پیشنهاد می‌شود. البته این عرق گیاهی را می‌توان روزانه سه بار وهر بار نصف استکان مخلوط با آب، قبل ازغذا استفاده کرد.
با این حال، هنگام مصرف هر ماده غذایی حاوی زیره که بسیار بیشتر از آن‌چه احتمالاً در غذا مصرف می‌کنید، محتاط باشید. درست مانند هر ماده دیگری، بدن شما ممکن است برای پردازش دوزهایی که معمولاً در رژیم غذایی تجربه نمی‌کند، مجهز نباشد.
اگر تصمیم دارید مکمل‌ها را امتحان کنید، به پزشک خود اطلاع دهید که چه چیزی مصرف می‌کنید و از مکمل‌ها برای تکمیل و نه جایگزین درمان‌های پزشکی استفاده کنید.
معایب عرق زیره
عرق زیره یک ادویه محبوب برای تحقیقات دانشمندان است. عرق زیره دارای خواص گوناگونی مانند مدیریت دیابت، کاهش کلسترول و تقویت حافظه و بسیاری از فواید دیگر است، اما مصرف آن برای بعضی از افراد ممکن است دارای معایبی باشد. از جمله این معایب به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- ایجاد آلرژی
- مشکلات گوارشی
- تداخلات دارویی
- مدیریت قند خون
- مشکلات باروری و بارداری
محققان شواهدی یافته‌اند که نشان می‌دهد زیره سطح تستوسترون را سرکوب می‌کند، به این معنی که در صورت مصرف آن می‌تواند باروری مردان را کاهش دهد. زیره سبز توسط برخی فرهنگ‌ها به عنوان ماده ای برای سقط جنین استفاده می‌شود، بنابراین زنان باردار یا در تلاش برای باردار شدن باید این موضوع را در نظر داشته باشند.
عرق زیره را چه کسانی نباید مصرف کنند؟
با توجه به این که عرق زیره دارای انواع خواص، برای بهبود سلامتی است، اما بعضی از افراد، بهتر است از مصرف آن اجتناب کنند. از جمله این افراد به موارد زیر می‌توان اشاره کرد:
- کودکان
- زنان باردار
- افراد دارای مشکلات کبدی
- افراد دارای مشکلات صفراوی
- افراد قبل از عمل جراحی
- افراد دارا ی آلرژی های پوستی
در نهایت، زیره یک ادویه فوق العاده خوش طعم است که می‌توان از آن در بسیاری از دستور‌العمل‌های غذایی سالم و کم کلسترول برای قلب استفاده کرد. ماهی قزل آلا با پوسته زیره یا به همراه عرق زیره یک غذای آسان و مقوی قلب و عروق است.
با وجود تمام فواید ثابت شده، عرق زیره دارای موارد منع مصرف یا عوامل خطر بسیار کمی است.
آن‌چه از مقاله خواص عرق زیره آموختیم:
همانطور که خواندید خواص عرق زیره طیف وسیعی از فواید سلامتی را در برمی گیرد. استفاده از عرق زیره مصرف آنتی اکسیدان‌ها را افزایش داده، هضم را تقویت کرده و آهن را تامین می‌کند. این عرق گیاهی پرخاصیت، می‌تواند، کنترل قند خون را بهبود بخشیده و بیماری‌های ناشی از غذا را کاهش دهد. سعی کنید این چاشنی پرخاصیت را به برنامه روزانه خود اضافه کنید.
سوالات متداول مقاله خواص عرق زیره:
1- آیا عرق زیره برای دیابت مفید است؟
بله،عرق زیره به دلیل دارا بودن ترکیبات گیاهی خاص در خود می‌تواند به کنترل قند خون و دیابت کمک کند.
2- میزان مصرف عرق زیره در روز چقدر است؟
شما می‌توانید به طور معمول، روزانه ۲ لیوان عرق زیره را با مقداری عسل و آب مخلوط کرده و قبل از غذا بنوشید.
3- مصرف عرق زیره برای چه افرادی مناسب نیست؟
عرق زیره برای افرادی که دارای آلرژی‌های خاص هستند و زنان باردار و افرادی که مشکل معده دارند، توصیه نمی‌شود.
منابع: