عسل گزانگبین از جمله معروف‌ترین عسل‌ها در ایران است که طرفداران زیادی دارد. این نوع عسل که از آن برای مصارف روزانه و عسل درمانی استفاده می‌شود، از گون گزانگبین به دست می‌آید و از جمله عسل‌های انحصاری ایران ویژه مناطق کوهستانی زاگرس محسوب می‌شود. به این معنی که فقط در ایران قابلیت تولید آن وجود دارد.
این محصول منحصر به فرد علاوه بر داشتن فواید عمومی عسل، دارای خواص ویژه‌ای نیز هست. از جمله مهم‌ترین خواص آن می‌توان به آرامش بخشی، ملین بودن و تقویت سیستم گوارشی اشاره کرد. این عسل غنی از مواد معدنی به‌خصوص آهن و سلنیوم است. برای آشنایی بیشتر با این نوع عسل شگفت‌انگیز تا انتهای مطلب همراه ما باشید.
عسل گزانگبین چیست؟
عسل گزانگبین خالص و تصفیه نشده توسط زنبورهایی که شهد گیاهان گون را جمع‌آوری می‌کنند، تولید می‌شود. در ایران بیش از هشتصد نوع گیاه گون وجود دارد. گون‌ها به دلیل داشتن شهد زیاد که زنبورها از آنها تغذیه می‌کنند معروف‌ترین و پرکاربردترین گونه گیاهی در زمینه تولید عسل هستند.
به‌طورکلی چند نوع گیاه گون برای زنبورداری کاربرد دارد که دو نوع آن بیشتر مورد توجه زنبورداران است.
- گون زرد: شکل ظاهری گون زرد به صورت توپ از وسط بریده بر روی زمین است که عسل معروف گون را از آن تهیه می‌کنند. یعنی زنبورها از شهد گل‌های گیاه گون زرد تغذیه می‌کنند و عسل گون می‌سازند.
- گون گزانگبین: شکل ظاهری گیاه گزانگبین مانند قیف بزرگ فرورفته بر زمین است، به شکلی که یک گوسفند یا یک بز می‌تواند در زیر سایه آن بایستد. گون گز یکی از ۸ نوع گیاه موجود در تیره گون است و در نواحی مرکزی ایران به وفور یافت می‌شود.
در هنگام خرید عسل توجه داشته باشید که عسل گون گز با عسل گون متفاوت است. هرچند که گیاه گون گز و گیاه گون هر دو از دسته گون‌ها هستند؛ ولی با هم تفاوت‌هایی نیز دارند. مهم‌ترین تفاوت آنها در فصل گل‌دهی و خواص عسل تولید شده از آنهاست.
عسل گزانگبین چه طعم و طبعی دارد؟
همان‌گونه که قبلا توضیح دادیم عسل گزانگبین از درختچه‌های گزانگبین تولید می‌شوند. درختچه‌ای چندساله به ارتفاع نیم تا یک متر که به صورت گسترده در غرب و شرق ایران رویش دارد. بر اساس علم طب سنتی طبع این نوع عسل گرم محسوب می‌شود و استفاده از آن به افرادی که مزاج سرد دارند بسیار توصیه می‌شود.
عسل گز انگبین دارای ظاهری زرد روشن یا طلایی رنگ است که در اوایل تابستان برداشت می‌شود. برای خرید عسل تازه توجه داشته باشید که عسل گزانگبین تازه دارای بویی خوب و طعمی ملایم است.
ازآنجایی که این عسل به صورت طبیعی برداشت می‌شود رس بستن آن 8 ماه زمان می‌برد. حال ممکن است این سؤال برای شما پیش بیاید که رس بستن به چه معناست؟ رس بستن به معنای ته نشین شدن و شکرک زدن عسل‌های طبیعی گفته می‌شود که این اتفاق فقط در عسل‌های طبیعی رخ می‌دهد.
خواص عسل گزانگبین
از آنجایی که عسل گزانگبین از گیاه گزانگبین که به صورت وحشی در دامنه‌های کوهستان‌های ایران می‌روید به دست می‌آید دارای خواص فراوانی است و طرفداران بسیاری دارد. عسل گزانگبین یکی از پرفروش‌ترین عسل‌هاست و قیمت بالاتری نسبت به عسل گون دارد. بسیاری از مشتریان برای مصرف روزانه از این نوع عسل استفاده می‌کنند. از این عسل به راحتی می‌توانید برای شیرین کردن چای (خیلی داغ نباشد) و دیگر خوراکی‌ها به جای شکر استفاده نمایید.
به طور کلی عسل گیاه گون گز مقوی بوده و دارای املاح معدنی مورد نیاز بدن و ویتامین D است. در ادامه به فواید و خواص عسل گیاه گزانگبین اشاره خواهیم کرد:
1. درمان دردهای استخوانی و مفاصل
عسل گیاه گون گز به دلیل داشتن اسید فرمیک، داروی خوبی برای درمان بیماری‌های مفصلی و استخوانی است. برای افرادی که استخوان درد، کمر درد و دردهای مفصلی دارند مصرف آن به صورت خوراکی و موضعی توصیه می‌شود.
در طب سنتی از این نوع عسل برای عسل درمانی و درمان انواع آرتروز، روماتیسم‌های مفصلی، پوکی استخوان، غلبه سردی در مفاصل و استخوان‌ها استفاده می‌کنند. همچنین به افرادی که به طور ارثی و ژنتیکی در معرض ابتلا به بیماری‌های استخوانی و یا پوکی استخوان (خصوصاً در مورد بانوان) هستند؛ توصیه می‌شود که روزانه با مصرف ۱ تا ۲ لیوان از شربت عسل گون گز، بدن خود را در مقابل ابتلا به این بیماری‌ها بیمه کنند.
2. بهبود دهنده مشکلات سیستم گوارشی
از عسل گون گزانگبین برای بهبود بیماری‌های سیستم گوارش استفاده زیادی می‌شود. از این نوع عسل برای کاهش درد و التهابات کلیه و مثانه نیز می‌توانید استفاده کنید. همچنین برای افرادی که دچار یبوست هستند نیز استفاده از این عسل پیشنهاد می‌شود.
برای بهبود مشکلات گوارشی بهتر است به صورت روزانه از این عسل استفاده کنید. بهترین نوع مصرف روزانه استفاده از شربت عسل است. برای درست کردن شربت عسل 2 تا 3 قاشق عسل را به آب ولرم اضافه کرده سپس مقداری آب لیمو ترش تازه به آن بیفزایید. شربت عسل از بهترین نوشیدنی‌های طبیعی بوده و علاوه بر خاصیت ضد سرطانی، خاصیت ضدعفونی‌کنندگی نیز دارد و از تمام خواص عسل مصرف شده به علاوه میزان بالای ویتامین C موجود در آب لیموی طبیعی برخوردار است.
3. رفع کم خونی
شما یا عزیزانتان ممکن است دچار کم خونی باشید. در کم خونی بدن فرد دچار کاهش هموگلوبین می‌شود. هموگلوبین نقش بسیار مهمی در بدن دارد و اکسیژن مورد نیاز بافت‌های بدن را به آنها انتقال می‌دهد. تمام سلول‌ها و بافت‌های بدن نیازمند به اکسیژن هستند و با کمبود اکسیژن دچار مشکل می‌شوند.
یکی از روش‌های ساده و طبیعی برای درمان کم خونی استفاده از عسل است که به خانم‌ها بسیار توصیه می‌شود.
علاوه بر این عسل گزانگبین دارای خواص دیگری نیز هست که عبارت‌اند از:
- درمان بیماری‌های سینه و ریه
- مفید برای درمان یرقان ناشی از ضعف کیسه صفرا
- جلوگیری از سکته قلبی
- تقویت حافظه
- درمان آسم و تنگی نفس
- جلوگیری از خستگی
- ضد اسهال عادی و خونی
- درمان نفخ
- مسکن و آرام کردن اعصاب
- شادی آور و انرژی‌زا
بهترین زمان مصرف عسل گز انگبین
در صورتی که بیماری خاصی ندارید، بهترین زمان مصرف عسل گزانگبین صبح ناشتا و یا نیم ساعت قبل از خواب شب است. یک لیوان شربت عسل تهیه کنید و آن را جرعه جرعه بنوشید.
میزان مجاز مصرف عسل گزانگبین در افراد مختلف
برای مصرف عمومی میزان مصرفی که توصیه می‌شود 70-50 گرم برای بزرگسالان و 30-20 گرم برای کودکان بالای یک سال است.
اگر بیماری قند خون و دیابت دارید بدون مشورت با پزشک خود به هیچ عنوان عسل مصرف نکنید. با توجه به درجه و نوع دیابت و توصیه پزشک می‌توانید مقدار محدودی عسل مصرف نمایید.
توجه داشته باشید که حتماً از عسل طبیعی استفاده نمایید چرا که عسل طبیعی خود به خود بعد از دو ساعت قند خون را پایین می‌آورد. برای بیماران دیابتی 50-30 گرم عسل طبیعی در زمان خواب شبانه یا قبل از صبحانه توصیه می‌شود.
در زمان بارداری مصرف انواع عسل مجاز است. اگر دچار دیابت بارداری هستید باید با پزشک خود مشورت کنید. به دلیل ساکاروز کم در این نوع عسل زنان باردار به راحتی می‌توانند استفاده کنند. مصرف سه تا پنج قاشق غذاخوری (۱۸۰ تا ۲۰۰ کالری) در روز بی‌خطر است. به نوزاد زیر یک سال خود به‌هیچ‌عنوان عسل ندهید. ممکن است باعث ایجاد بیماری بوتولیسم در کودکان شود.
نکات مهم برای خرید عسل گز
برای خرید عسل گزانگبین طبیعی به میزان ساکارز موجود در آن دقت نمایید. برای بررسی میزان ساکارز باید برچسب محصول را با دقت مطالعه کنید. برچسب مشخصات محصول بر روی بدنه ظرف عسل قرار دارد. روش دیگر برای بررسی میزان ساکارز موجود در عسل، برگ آزمایش محصول است. میزان ساکارزی که در تهیه عسل‌ها استفاده می‌شود، ۴ درصد است. توجه داشته باشید که هر چه مقدار ساکارز کمتر باشد، محصول انتخابی شما، از کیفیت بهتری برخوردار است. اگر برای فرد بیمار عسل خریداری می‌کنید توجه به ساکارز اهمیت زیادی دارد. برای افراد بیمار مقدار ساکارز باید بسیار کم باشد.
مورد دیگر که هنگام خرید عسل مهم است میزان رطوبت آن است. حداکثر میزان رطوبت که عسل می‌تواند داشته باشد 20 درصد است. اگر میزان رطوبت موجود در عسل زیاد باشد محصول به زودی ترش و یا حتی ممکن است تخمیر شود. با خرید عسل گزانگبین از کشاورز خیالتان از بابت تمام این موارد راحت باشد.
نکته: خیلی از افراد انگبین را با گزانگبین اشتباه می‌گیرند. باید بگوییم که این دو ارتباطی به هم ندارند؛ انگبین در واقع همان عسل مایع جدا شده از عسل و در واقع شهد عسل است، اما گزانگبین نام یک درخت است.
آنچه از مقاله عسل گزانگبین آموختیم:
در این مطلب تلاش کردیم شما عزیزان را با زبانی ساده با عسل شگفت‌انگیز گزانگبین و فواید آن آشنا کنیم. هنگام خرید عسل به منبع گیاهی آن توجه داشته باشید. فواید و ویژگی‌های عسل‌ها را با توجه به شهد گیاهی که از آنها تهیه می‌شوند، می‌توان شناسایی کرد. هنگام خرید این محصول ابتدا به ترکیبات آن دقت کنید. با توجه به ترکیبات آن می‌توانید از فواید آن مطلع شوید و در نهایت با خیال راحت به خرید این محصول بپردازید.
سؤالات متداول
1. آیا عسل گیاه گون گز ممکن است شکرک بزند؟
هر عسلی که طبیعی باشد امکان شکرک زدن را دارد. برای اینکه عسل شما شکرک نزند آن را در دما و مکان مناسبی قرار دهید. اما به‌هرحال بعد از گذشت مدتی شکرک خواهد زد.
2. چرا رنگ نوع عسل گزانگبین متفاوت است؟
با توجه به منشأ گیاهی عسل و شهدی که زنبور از آن نوشیده‌است، عسل‌ها رنگ‌های متفاوتی دارند. دو عسل طبیعی که منشأ گیاهی یکسانی دارند به دلیل تفاوت در منطقه برداشت یا نژاد گیاه، ممکن است تفاوت‌هایی در رنگ داشته باشند.
منابع: