ارده خمیریست که از دانههای کنجد تهیه میشود. این ماده غذایی در بسیاری از غذاها، به ویژه در مدیترانه و خاورمیانه، جزء اصلی رژیم غذایی است. این گیاه وگان، بدون گلوتن است، طعم آجیلی دارد و تهیه آن در منزل نیز امکان پذیر است. در این مقاله در مورد این که ارده چیست مطالب بیشتری خواهید آموخت. تا پایان همراه ما باشید.
ارده چیست؟
ارده خمیری است که از دانههای کنجد برشته شده و آسیاب شده تهیه میشود. این ماده غذایی مقوی طعم ملایم و آجیلی داشته و چندین فواید تغذیهای از جمله اثرات ضد سرطانی، ترکیبات ضد التهابی و خواص ضد باکتریایی و بسیاری دیگر از خواص را برای سلامتی ارائه میدهد.
این ماده غذایی با ارزش به طور گسترده در بسیاری از غذاها در سراسر جهان، به ویژه در غذاهای مدیترانه ای و آسیایی استفاده میشود. جدا از مصارف آشپزی، ارده فواید زیادی برای سلامتی دارد.
تاریخچه ارده کنجد؛ همه چیز درباره ارده
منشأ دقیق ارده مشخص نیست، اما اعتقاد بر این است که اولین بار در بابل باستان (عراق کنونی) در حدود 4000 سال پیش ساخته شده است. کلمه “تهینه” از کلمه عربی “تهن” به معنای “زمین” گرفته شده است.
اکثر کشورهای غربی از املای یونانی Tahini استفاده میکنند که کلمه آمریکایی شده برای Tahina است. بعضی هم اعتقاد دارند که اولین تاریخچه ارده به دوره هخامنشیان بازمیگردد که از ارده در مراسم و جشنهای ویژه استفاده میکردند.
طرز تهیه ارده؛ ارده چگونه تهیه میشود؟
ارده را هم می توان از فروشگاههای معتبر مثل کشاورز تهیه کرد و هم می توان در خانه با استفاده از دستورالعمل مخصوص آن تهیه کرد. درست کردن ارده در منزل کار سختی نیست. برای این کار شما به مواد زیر نیاز دارید:
- دانه های کنجد: 2 فنجان (284 گرم) پوست کنده
- روغن: 1-2 قاشق غذاخوری از یک روغن با طعم ملایم، مانند روغن آووکادو یا روغن زیتون
برای تهیه ارده خانگی به شکل زیر عمل کنید:
- دانههای پوست کنده کنجد را در یک تابه خشک برشته کنید تا آجیل طبیعی آنها ظاهر شود.
- سپس چند قاشق غذاخوری روغن با طعم خنثی اضافه کنید تا ارده به خمیری نرم و خامهای تبدیل شود.
- شما میتوانید روغن آووکادو، روغن زیتون فوق بکر یا روغن گیاهی را نیز امتحان کنید. روغن کنجد (نه روغن کنجد برشته شده) نیز موثر است.
- استفاده از نمک نیز، اختیاری است و طعم بهتری به ارده میدهد.
- در یک قابلمه بزرگ و خشک، دانههای کنجد را در حد متوسط حرارت دهید تا برشته شده و طلایی و خوشبو شوند.
- سپس از روی حرارت بردارید و بگذارید خنک شود.
- در غذاساز، دانههای کنجد را آسیاب کنید. سپس روغن را به آرامی به آن اضافه کرده و هم بزنید.
- به اندازه ای روغن اضافه کنید تا ارده به غلظت دلخواه شما برسد.
- استفاده از ارده خام نیز یک گزینه است. برای تهیه آن، مرحله اول دستور غذا را حذف کنید.
با این حال، برخی تحقیقات نشان میدهد که برشته کردن دانههای کنجد، مزایای تغذیهای آنها را افزایش میدهد.
مزایا و فواید ارده چیست؟
ارده از دانههای کنجد تهیه میشود و به همین دلیل از تمام مزایای کنجد برای سلامتی برخوردار است. در ادامه به تعدادی از فواید ارده برای سلامتی اشاره میکنیم:
بسیار مغذی
ارده سرشار از چربیهای سالم، ویتامینها و مواد معدنی است. در واقع، تنها 1 قاشق غذاخوری (15 گرم) بیش از 10 درصد از ارزش تغذیهای روزانه را برای برخی مواد مغذی تامین میکند. یک قاشق غذاخوری (15 گرم) ارده حاوی موارد زیر است:
- کالری: 90 کالری
- پروتئین: 3 گرم
- چربی: 8 گرم
- کربوهیدرات: 3 گرم
- فیبر: 1 گرم
- تیامین: 13 درصد از ارزش روزانه
- ویتامین ب6: 11٪ از ارزش روزانه
- فسفر: 11 درصد از ارزش روزانه
- منگنز: 11 درصد از ارزش روزانه
ارده منبع بسیار خوبی از فسفر و منگنز است که هر دو نقش حیاتی در سلامت استخوان دارند. همچنین سرشار از تیامین (ویتامین B1) و ویتامین B6 است که برای تولید انرژی مهم هستند.
علاوه بر این، حدود 50 درصد از چربی موجود در ارده از اسیدهای چرب تک غیراشباع به دست میآید. این اسیدها خواص ضد التهابی دارند و با کاهش خطر بیماری مزمن مرتبط هستند.
سرشار از آنتی اکسیدان
ارده حاوی آنتی اکسیدانهایی به نام لیگنان است که به جلوگیری از آسیب رادیکالهای آزاد در بدن شما کمک کرده و ممکن است خطر ابتلا به بیماری را کاهش دهد. رادیکالهای آزاد ترکیبات ناپایداری هستند که وقتی در سطوح بالا در بدن شما وجود داشته باشند، میتوانند به بافتها آسیب رسانده و در ایجاد بیماریهایی مانند دیابت نوع 2، بیماری قلبی و برخی سرطانها نقش داشته باشند.
ارده به خصوص دارای لیگنان سزامین است. این ترکیب، پتانسیل آنتی اکسیدانی امیدوارکنندهای را در برخی از مطالعات آزمایشگاهی و حیوانی نشان داده است. به عنوان مثال، ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش داده و از کبد شما در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت کند. با این حال، برای درک کامل این اثرات، تحقیقات بیشتری در انسان مورد نیاز است.
کاهش خطر ابتلا به بیماری های قلبی
مصرف ارده کنجد ممکن است خطر ابتلا به برخی بیماریها مانند دیابت نوع 2 و بیماری قلبی از جمله سطح کلسترول و تری گلیسیرید بالا را کاهش دهد.
مفید در درمان آرتروز
یک مطالعه بر روی 50 نفر مبتلا به آرتروز زانو نشان داد افرادی که روزانه 3 قاشق غذاخوری (40 گرم) دانه کنجد مصرف میکردند، در مقایسه با گروه دارونما، سطح کلسترول را به میزان قابل توجهی کاهش دادند.
مفید برای دیابت نوع ۲
یک مطالعه 6 هفته ای دیگر روی 41 فرد مبتلا به دیابت نوع 2 نشان داد افرادی که بخشی از صبحانه خود را با 2 قاشق غذاخوری (28 گرم) ارده جایگزین کردند، در مقایسه با گروه کنترل، سطح تری گلیسیرید آنها به طور قابل توجهی پایین تر بود.
علاوه بر این، رژیمهای غذایی غنی از چربیهای تک غیراشباع با کاهش خطر ابتلا به دیابت نوع 2 مرتبط است.
خواص ضد باکتریایی
ارده کنجد به دلیل آنتی اکسیدانهای قدرتمندی که دارد، دارای خواص ضد باکتریایی است. در واقع، در برخی از کشوهای اروپای مرکزی و خاورمیانه، روغن کنجد به عنوان یک درمان خانگی برای زخمهای پای مرتبط با دیابت استفاده میشود.
در یک مطالعه بر روی ظرفیت ضد باکتریایی عصاره دانه کنجد، محققان دریافتند که این عصاره در برابر 77 درصد نمونههای باکتریایی مقاوم به دارو آزمایش شده مؤثر است. علاوه بر این، یک مطالعه روی موشها نشان داد که روغن کنجد به بهبود زخمها کمک میکند. محققان این موضوع را به چربیها و آنتی اکسیدانهای موجود در روغن نسبت دادند. با این حال، این موضوع، یک حوزه تحقیقاتی در حال توسعه است و مطالعات انسانی بیشتری مورد نیاز است.
حاوی ترکیبات ضد التهابی
برخی از ترکیبات موجود در ارده بسیار ضد التهاب هستند. اگرچه التهاب کوتاه مدت یک پاسخ سالم و طبیعی به آسیب است، اما التهاب مزمن میتواند به سلامتی شما آسیب برساند. مطالعات حیوانی کشف کردهاند که سسامین و سایر آنتیاکسیدانهای دانه کنجد ممکن است التهاب و درد ناشی از آسیب، بیماری ریوی و آرتریت روماتوئید را کاهش دهند.
سزامین همچنین در حیوانات به عنوان یک درمان بالقوه برای آسم، وضعیتی که با التهاب راه هوایی مشخص میشود، مورد مطالعه قرار گرفته است.
تقویت سیستم عصبی مرکزی
ارده حاوی ترکیباتیست که ممکن است سلامت مغز را بهبود بخشیده و خطر ابتلا به بیماریهای عصبی مانند زوال عقل را کاهش دهد. در مطالعات لوله آزمایش، نشان داده شده که اجزای دانه کنجد از مغز و سلولهای عصبی انسان در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت میکند.
آنتی اکسیدانهای ارده کنجد میتوانند از سد خونی-مغزی عبور کنند، به این معنی که میتوانند جریان خون شما را ترک کرده و مستقیماً بر مغز و سیستم عصبی مرکزی شما تأثیر بگذارند.
یک مطالعه حیوانی نشان میدهد که آنتی اکسیدانهای کنجد میتواند به جلوگیری از تشکیل پلاکهای آمیلوئید بتا در مغز، که مشخصه بیماری آلزایمر است، کمک کنند. علاوه بر این، یک مطالعه روی موشها نشان داد که آنتی اکسیدانهای دانه کنجد اثرات مضر سمیت آلومینیوم در مغز را کاهش میدهد.
اثرات ضد سرطانی
برخی از مطالعات لوله آزمایش نشان دادهاند که آنتی اکسیدانهای دانه کنجد باعث مرگ سلولهای سرطان روده بزرگ، ریه، کبد و سینه میشوند. سزامین و سزامول – دو آنتی اکسیدان اصلی در دانههای کنجد – به طور گسترده برای پتانسیل ضد سرطانی آنها مورد مطالعه قرار گرفتهاند.
هر دوی آنها ممکن است باعث مرگ سلولهای سرطانی شده و سرعت رشد تومور را کاهش دهند. علاوه بر این، تصور میشود که آنها از بدن شما در برابر آسیب رادیکالهای آزاد محافظت کرده و ممکن است خطر ابتلا به سرطان را کاهش دهد. اگرچه تحقیقات موجود در لوله آزمایش و حیوان امیدوارکننده است، اما مطالعات بیشتری در مورد انسان مورد نیاز است.
محافظت از کبد و کلیه
ارده حاوی ترکیباتیست که میتواند به محافظت از کبد و کلیه شما در برابر آسیب کمک کند. این اندامها مسئول حذف سموم و مواد زائد از بدن شما هستند. یک مطالعه بر روی 46 فرد مبتلا به دیابت نوع 2 نشان داد کسانی که روغن کنجد را به مدت 90 روز مصرف کردند، در مقایسه با گروه کنترل، عملکرد کلیه و کبد را بهبود بخشیدند.
علاوه بر این، یک مطالعه لوله آزمایشی نشان داد که ارده کنجد از سلولهای کبد موش در برابر فلزی سمی به نام وانادیوم محافظت میکند. یک مطالعه روی جوندگان نیز نشان داد که مصرف عصاره کنجد، عملکرد بهتر کبد را بهبود بخشیده، باعث افزایش چربی سوزی و کاهش تولید چربی در کبد شده و در نتیجه به طور بالقوه خطر ابتلا به بیماری کبد چرب را کاهش میدهد.
طبعیت ارده چیست؟
طبیعت ارده در واقع همان طبیعت کنجد است. طبع ارده در طب سنتی گرم و تر است. این ماده غذایی پر خاصیت برای افرادی که از بیماریهای ایجاد شده با طبع سرد رنج میبرند بسیار مفید و مغذی است. اگر ارده با یک مصلح مناسب استفاده شود خواص فراوانی نیز به آن افزوده میشود.
روش نگهداری ارده کنجد
از آنجایی که روغن ارده بسیار زیاد است، سعی کنید پس از باز کردن ارده آن را در یخچال نگهداری کنید تا از فاسد شدن سریع آن جلوگیری کنید. پس از سرد شدن نیز، هم زدن آن سخت میشود، پس حتما قبل از گذاشتن در یخچال آن را کاملاً مخلوط کنید.
البته ارده نیاز ضروری به یخچال ندارد و میتوان آن را در جای خشک و خنک نیز برای مدت طولانی نگهداری کرد. از آن جا که ارده حاوی امولسیفایر نیست، ممکن است روغن کنجد از مخلوط جامد جدا شود. برای مخلوط کردن مجدد آن، قبل از استفاده، شیشه یا قوطی را به مدت 30 دقیقه وارونه کنید.
توصیهها برای مدت زمان نگهداری ارده تازه متفاوت است، اما بیشتر وب سایتها ادعا میکنند که میتوان آن را تا یک ماه در یخچال نگهداری کرد. روغنهای طبیعی موجود در آن ممکن است در حین نگهداری جدا شوند، اما با هم زدن ارده قبل از استفاده به راحتی میتوان آن را برطرف کرد.
موارد منع مصرف ارده
علی رغم فواید فراوان ارده، موارد منع مصرفی نیز دارد که باید به آن توجه کرد. ارده سرشار از اسیدهای چرب امگا 6 است. این نوع چربی غیراشباع چندگانه عمدتاً در روغنهای گیاهی مانند روغنهای آفتابگردان، گلرنگ و ذرت یافت میشود.
اگرچه بدن شما به اسیدهای چرب امگا 6 نیاز دارد، اما مصرف رژیم غذایی سرشار از اسیدهای چرب امگا 6 و در عین حال کم امگا 3 ممکن است منجر به التهاب مزمن شود. بنابراین، مهم است که مصرف غذاهای امگا 6 مانند ارده را در حد متعادل نگه دارید و رژیم غذایی خود را با غذاهای غنی از اسیدهای چرب امگا 3 مانند ماهیهای چرب تکمیل کنید.
علاوه بر این، برخی از افراد ممکن است به دانههای کنجد حساسیت داشته باشند. این حساسیت به طور بالقوه میتواند عوارض جانبی شدیدی مانند آنافیلاکسی ایجاد کند. آنافیلاکسی یک واکنش آلرژیک است که میتواند تنفس را مختل کند. اگر مشکوک هستید که ممکن است به دانه کنجد حساسیت داشته باشید، در مصرف آن تعادل را رعایت کنید.
تفاوت ارده اصل و تقلبی
دربازار انواع ارده وجود دارد. ولی باید تلاش کنید بهترین نوع ارده را پیدا کرده و مصرف کنید. ارده اصل و تقلبی را از روی موارد زیر میتوان تشخیص داد:
رنگ ارده
رنگ ارده اصل کرم روشن یا کرم مایل به قهوه ای است ولی ارده تقلبی رنگ تیرهتری دارد.
بافت ارده
بافت ارده باید صاف و یکدست و نرم باشد. ارده اصل نباید دارای دانههای اضافی کنجد یا تکههای درشت باشد.
غلظت ارده
غلظت ارده اصل باید به صورتی باشد که نه شل و نه سفت باشد.
تفاوت ارده اصل و تقلبی، ارده اصل را از کجا بشناسیم؟
شاید راه تشخیص ارده اصل از تقلبی سخت باشد. ولی بهترین راه این است که ارده اصل را از فروشگاهها و برندهای معتبر تهیه کنید. در این صورت با خیال راحت میتوانید از آن استفاده کرده و در کنار لذت از طعم آن از فواید بی نظیر آن نیز بهره مند شوید.
آنچه از مقاله ارده چیست آموختیم:
در این مقاله به طور کامل دانستید که ارده چیست و همه چیز درباره ارده را برای شما بیان کردیم. ارده یک راه خوشمزه برای افزودن آنتی اکسیدانهای قوی و چربیهای سالم و چندین ویتامین و مواد معدنی به رژیم غذایی شما است.
ارده، دارای خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی است و مزایای سلامتی آن شامل کاهش عوامل خطر بیماری قلبی و محافظت از سلامت مغز است. همچنین درست کردن آن در خانه با استفاده از مواد اولیه آن بسیار آسان است. به طور کلی، ارده یک افزودنی ساده، سالم و خوش طعم به رژیم غذایی شما است.
سوالات متداول مقاله ارده چیست:
1- ارده رقیق بهتر است یا غلیظ ؟
ارده غلیظ به دلیل دارا بودن مواد مغذی بیشتر در برخی موارد بهتر است.
2- تفاوت ارده و ارده دو آتیشه چیست؟
در تهیه ارده کنجد یکبار آن را تفت میدهند ولی در ارده دو آتیشه کنجد دوبار تفت داده میشود.
3- تفاوت ارده و حلوا ارده چیست؟
ارده به صورت مایع بوده و آن را با مواد شیرین میخورند، اما حلوا ارده به صورت جامد است و خودش با مواد شیرین کننده مخلوط شده است.
4- تفاوت ارده کنجد با کرم کنجد چیست؟
ارده دارای طعم گس و بدون افزودنی است ولی کرم کنجد دارای طعمی نسبتا شیرین و دارای مواد افزودنی است.
5- بهترین ارده برای کجاست؟
بهترین ارده متعلق به شهر اردکان استان یزد است، اما برخی از ارده ها همچون ارده کشاورز از بهترین و باکیفیت ترین مواد اولیه تهیه شده و رضایت بالایی را در میان برندهای ارده به دست آورده است.
6- ارده سوغات کجاست؟
در ایران، استان یزد و به طور خاص، شهرستان اردکان به عنوان قطب تولید ارده شناخته میشوند.
منابع: