احتمالاً با خواص روغن کانولا، روغن زیتون و روغن آفتابگردان آشنایی دارید، اما با فواید روغن کنجد به اندازه‌ی کافی آشنا نیستید. روغن کنجد که بیشتر در غذاهای چینی، ژاپنی و خاورمیانه مورد استفاده قرار می‌گیرد، از دانه‌های کنجد خام یا برشته شده تهیه می‌شود.
دانه‌ها از گیاه کنجد به دست می‌آیند و سرشار از پروتئین و ویتامین B هستند، اما روغن کنجد حاوی پروتئین یا برخی از ویتامین‌ها و مواد معدنی ضروری نیست. با این حال، اسیدهای چرب و آنتی اکسیدان‌ها از جمله ویتامین E و فیتواسترول‌ها را حفظ می‌کند.
روغن کنجد حاصل دانه‌های خام روشن است و طعمی لطیف و خنثی دارد. از روغن کنجد اغلب برای تفت دادن گوشت و سبزیجات استفاده و یا به سس‌ها و مارینادها اضافه می‌شود.
اعتقاد بر این است که روغن کنجد فواید مهمی برای سلامتی دارد، مانند تامین چربی‌های سالم برای قلب، مبارزه با التهاب و محافظت از پوست در برابر آسیب‌های خورشید. تحقیقات بیشتری برای درک کامل فواید روغن کنجد مورد نیاز است.
اطلاعات تغذیه‌ای روغن کنجد
یک قاشق غذاخوری روغن کنجد حاوی موارد زیر است:
- کالری: 120
- پروتئین: 0 گرم
- چربی: 14 گرم
- کربوهیدرات: 0 گرم
- فیبر: 0 گرم
- شکر: 0 گرم
فواید روغن کنجد برای سلامتی
در ادامه برخی از فواید روغن کنجد برای سلامتی بر اساس تحقیقات علمی آورده شده است:
سلامت قلبی عروقی
آترواسکلروز یک اصطلاح پزشکی برای باریک شدن شریان‌ها به دلیل تجمع پلاک‌ها در امتداد دیواره شریان است. پلاک‌ها تجمعی از رسوبات چربی و مواد زائد هستند که جریان خون را از طریق شریان‌ها مختل می‌کنند.
محققان معتقدند که یک پاسخ التهابی منجر به تشکیل پلاک‌های شریانی می‌شود. در صورت عدم درمان، آترواسکلروز می‌تواند منجر به عوارض قلبی عروقی، مانند حمله قلبی و سکته شود.
بهبود حافظه
یک کارآزمایی بالینی در سال 2021 نشان داد که اختلال خفیف حافظه ممکن است شروعی برای زوال عقل یا بیماری آلزایمر باشد.
این کارآزمایی، ایمنی و اثربخشی عصاره کیک روغنی کنجد را بر بهبود عملکرد حافظه بررسی کرد. عصاره کیک روغنی کنجد محصول فرعی فرآیندی است که روغن کنجد را از دانه‌های کنجد خارج می‌کند.
نتایج نشان داد که عصاره کیک روغنی کنجد به طور قابل توجهی حافظه کلامی را افزایش داده و سطح پروتئین‌های آمیلوئیدی پلاسمایی خون را کاهش می‌دهد. این پروتئین‌ها در بین افراد مبتلا به آلزایمر در سطوح بالاتری قرار دارند.
مدیریت دیابت
روغن کنجد موجب تنظیم قند خون می‌شود، که به ویژه برای افراد مبتلا به دیابت مهم است.
یک مطالعه نشان داد که قرار دادن موش‌های مبتلا به دیابت در رژیم غذایی حاوی 6 درصد روغن کنجد به مدت 42 روز، در مقایسه با موش‌هایی که از روغن کنجد تغذیه نشده بودند، منجر به کاهش قابل توجه قند خون شد.
روغن کنجد حتی برای تنظیم طولانی مدت قند خون نیز مفید است. مطالعه‌ای روی 46 بزرگسال مبتلا به دیابت نوع 2 نشان داد که مصرف روغن کنجد به مدت 90 روز به طور قابل توجهی قند خون ناشتا و هموگلوبین A1C (HbA1c) را در مقایسه با گروه دارونما کاهش می‌دهد. سطح HbA1c نشانگر کنترل طولانی مدت قند خون است.
تسکین آرتریت
مردم برخی از نقاط جهان از روغن کنجد به عنوان یک داروی سنتی برای تسکین درد مفاصل استفاده می‌کنند. در مطالعه‌ای در سال 2019، محققان اثربخشی روغن کنجد را با ژل دیکلوفناک داروی ضدالتهابی غیراستروئیدی (NSAID) در درمان آرتریت زانو مقایسه کردند.
این تحقیق شامل 104 نفر بود که روغن کنجد یا ژل دیکلوفناک را به صورت موضعی سه بار در روز به مدت 4 هفته روی زانو مصرف می‌کردند.
تجزیه و تحلیل نتایج نشان داد که بین دو درمان در کاهش درد و افزایش عملکرد زانو تفاوت معناداری وجود ندارد. بنابراین، می‌توان نتیجه گرفت که روغن کنجد جایگزین خوبی برای درمان‌های موضعی خاص است.
با این حال، تحقیقات بیشتری برای تعیین اثربخشی روغن کنجد مورد نیاز است.
درمان التهاب لثه
روغن گردانی تکنیکیست که شامل چرخاندن روغن در دهان به مدت 20 دقیقه و سپس بیرون ریختن آن می‌باشد. طرفداران این روش معتقدند که روغن کنجد با از بین بردن و حل کردن باکتری‌های بد داخل دهان، سلامت آن را تقویت می‌کند.
کاهش استرس و افسردگی
روغن کنجد اسید آمینه‌ای به نام تیروزین دارد. تیروزین باعث افزایش سروتونین می‌شود که می‌تواند به مبارزه با احساس استرس و افسردگی کمک کند.
درمان زخم و سوختگی
در حالی که فواید روغن کنجد بیشتر برای موارد سلامتی مصرف می‌شود، اما مصرف آن به صورت موضعی برای زخم‌ها و سوختگی‌ها نیز بسیار مفید است.
در یک مطالعه بر روی موش‌ها، درمان موضعی با روغن کنجد ازن دار با سطوح بالاتر کلاژن در بافت زخم مرتبط بود. کلاژن یک پروتئین ساختاری است که برای بهبود زخم ضروری است.
مطالعات دیگر نشان داده که درمان موضعی با روغن کنجد زمان سوختگی و بهبود زخم را در موش‌ها کاهش می‌دهد، اگرچه تحقیقات انسانی در این زمینه وجود ندارد.
توانایی روغن در سرعت بخشیدن به بهبود زخم‌ها و سوختگی‌ها را می توان به احتمال زیاد به خواص آنتی اکسیدانی و ضد التهابی آن نسبت داد.
دیگر خواص روغن کنجد
اگرچه تحقیقات محدود است، اما برخی شواهد نشان می‌دهد که روغن کنجد دارای مزایای زیر است:
بهبود کیفیت خواب
یک مطالعه نشان داد که چکاندن روغن کنجد روی پیشانی 20 شرکت کننده در طول 2 هفته در جلسات روزانه 30 دقیقه‌ای باعث کیفیت خواب و زندگی می‌شود.
مفید برای بارداری
مصرف روغن کنجد در بارداری به شدت توصیه می‌شود، چرا که یک محصول مغذی برای مادران باردار است. این ماده سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است که در دوران بارداری بسیار مهم هستند، از جمله اسیدهای چرب امگا 6. با این حال، به طور کلی، کالری و چربی بالایی دارد و باید در مقادیر کم، محدود به چند قاشق غذاخوری استفاده شود.
فواید روغن کنجد تنها به چند مورد ختم نمی‌شوند، بلکه آنقدر زیاد هستند که توصیه می‌کنیم از خواص روغن کنجد در رژیم غذایی خود غافل نشوید.
کاهش درد
استفاده موضعی روغن کنجد درد را تسکین می‌دهد. مطالعات نشان داده‌اند که ماساژ دست و پا با روغن کنجد به کاهش درد آنها کمک می‌کند.
افزایش سلامت مو
خواص روغن کنجد برای مو نیز بسیار زیاد است. ترکیبات موجود در این روغن موجب درخشندگی موها می‌شود.
یک مطالعه هشت هفته‌ای نشان داد که مصرف مکمل‌های حاوی سسامین و ویتامین E استحکام روزانه مو را افزایش می‌دهند.
سازگار با رژیم کتوژنیک
بسیاری از طرفداران رژیم کتو نمی‌دانند که آیا روغن کنجد در رژیم کتوژنیک مجاز است یا خیر. در پاسخ به این سوال باید گفت: بله. روغن کنجد به دلیل چربی سالم فراوان و میزان کربوهیدرات بسیار کم، کاملا با رژیم کتوژنیک سازگار است.
درمان جوش
روغن کنجد برای پوست نیز بسیار مفید است و با خواص آنتی اکسیدانی، ضد التهابی و ضد باکتریایی خود می‌تواند از راه‌های مختلفی به پوست شما کمک کند. این روغن به ویژه برای پوست‌های مستعد آکنه و اسکار آکنه نیز فوق‌العاده است.
مضرات روغن کنجد
مضرات خاصی برای روغن کنجد وجود ندارد. اما مصرف آن برای افراد مبتلا به حساسیت توصیه نمی‌شود. افراد چاق نیز بهتر است در مصرف این روغن محتاط باشند، چرا که کالری بالای آن ممکن است منجر به اضافه وزن شود.
روش نگهداری روغن کنجد چگونه است؟
برای نگهداری از روغن کنجد کافیست آن را در مکانی خنک و تاریک، دور از نور خورشید و منابع گرما نگهداری کنید. اطمینان حاصل کنید که بطری همیشه محکم بسته شده باشد و پس از باز کردن روغن را در یخچال بگذارید تا حد امکان ماندگاری داشته باشد.
اگر تصمیم دارید روغن را در یخچال نگهداری کنید، به یاد داشته باشید که ممکن است کمی غلیظ شود، که این طبیعیست. وقتی اجازه دهید چربی در دمای اتاق گرم شود، همه چیز به حالت عادی برمی‌گردد.
روغن کنجد برای پخت و پز استفاده می‌شود؟
از آنجایی که آشپزها و سرآشپزها برای طعم و عطر روغن کنجد ارزش قائل هستند، از آن در آشپزی آسیایی به عنوان چاشنی به جای روغن پخت و پز استفاده می‌کنند. با نقطه دود بالاتر، روغن کنجد برشته نشده برای سرخ کردن عمیق، باربیکیو، تفت دادن و غذاهای معمولی عالی است.
قیمت روغن کنجد
قیمت روغن کنجد در فروشگاه‌های مختلف یکسان نیست و بسته به کیفیت و برند هر روغن متفاوت است. اما اگر شما به دنبال خرید روغن کنجد اصل هستید، پیشنهاد می‌کنیم آن را از فروشگاه‌ها و صنایع غذایی معتبر همچون کشاورز که یک برند 90 ساله است و امتحان خود را پس داده، خریداری کنید.
همانطور که خواندیم فواید روغن کنجد بسیار زیاد است. به همین دلیل از آن برای مصارف مختلفی همچون پخت و پز، سلامتی، پوست و مو و … استفاده می‌شود. اگر شما نیز به سبک زندگی سالم علاقه دارید و به آن اهمیت می‌دهید، توصیه می‌کنیم از خواص روغن کنجد غافل نشوید.
منابع: